Πληροφορίες για τις μεθόδους και τα εργαλεία της έρευνας
Αναλυτικοί οδηγοί για τις συνεντεύξεις
Οι συνεντεύξεις οργανώθηκαν σε τρεις θεματικούς άξονες (εργασία, ιστορική κουλτούρα και διαπολιτισμική επικοινωνία) ενώ παράλληλα διατηρήσαμε το σχήμα της αφήγησης ζωής. Με βάση την ανάλυση και ευρετηρίαση των προηγούμενων συνεντεύξεων εκπονήθηκαν τρεις οδηγοί συνέντευξης, ένας για κάθε θεματικό άξονα.
Η βιωματική ηλικία του πληροφορητή είναι ιδιαίτερα σημαντικός παράγοντας προκειμένου για κοινωνίες που έζησαν τα τελευταία 20 χρόνια συγκλονιστικές κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές. Υιοθετήσαμε λοιπόν μια διαγενειακή προσέγγιση και ερευνήσαμε κατά πόσο οι δύο (ή ενδεχομένως τρεις) γενιές μεταναστών που βρίσκονται σήμερα στην Ελλάδα έζησαν και ερμηνεύουν διαφορετικά το παρελθόν και το παρόν τους, ιδίως ως προς τις έμφυλες σχέσεις. Η ανάλυση του ρόλου της «γενιάς» διατρέχει και τις τρεις θεματικές που μας απασχόλησαν.
Διακρίναμε τρεις ηλικιακές ομάδες με κριτήριο τη βιωματική αντίληψη της ηλικίας.
- Οι νέοι (18-30 ετών): άτομα που ήρθαν στην Ελλάδα σε νεαρή ηλικία (πριν από την ενηλικίωσή τους, κατά την εφηβεία ή την παιδική ηλικία), ενηλικιώθηκαν στην Ελλάδα, ενώ η επαφή τους με την ελληνική κοινωνία έγινε κυρίως μέσα από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.
- Οι μεσήλικοι (35-55 ετών): άτομα που έζησαν ως ενήλικες το κομμουνιστικό καθεστώς και τη μετάβαση και ήρθαν σε επαφή με την ελληνική κοινωνία κυρίως μέσα από την εργασία.
- Οι παππούδες (άνω των 60 ετών): άτομα που κατά προτίμηση άτομα που έζησαν και θυμούνται και την προ-κομμουνιστική εποχή. Επειδή η τρίτη αυτή ομάδα υπο-αντιπροσωπεύεται (σύμφωνα με τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία) στο μεταναστευτικό πληθυσμό που ζει στην Ελλάδα, η ηλικία αυτή δεν περιλήφθηκε στη φάση των πιλοτικών συνεντεύξεων, ενώ στο δείγμα πληροφορητών προβλέφθηκαν μόνο λίγες συνεντεύξεις με άτομα αυτής της ομάδας για το θεματικό άξονα "ιστορική κουλτούρα". Παρά το μικρό αριθμό τους, οι συνεντεύξεις αυτές πρόσφεραν τη δυνατότητα για μια συγκριτική ανάλυση της ιστορικής εξέλιξης των έμφυλων σχέσεων από την προπολεμική περίοδο μέχρι σήμερα. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες αποδείχθηκαν οι περιπτώσεις στις οποίες στάθηκε δυνατό να μελετηθούν οι βιωματικές εμπειρίες δύο ή τριών ηλικιακών ομάδων εντός της ίδιας οικογένειας.